AMSTERDAM – Op vrijdag 28 februari a.s., tijdens de officiële opening van Bike MOTION Benelux en Ebike Xperience, worden de Fiets Awards en de Fiets Innovatie Awards (FIA) van 2020 uitgereikt. We spraken met juryvoorzitters Jack Duis en Kees Pereboom over het belang van deze verkiezingen.
Dat de prestigieuze awards tijdens de opening van beide beurzen uitgereikt worden is inmiddels een goede gewoonte geworden. De verkiezingen worden al jarenlang georganiseerd op initiatief van de RAI Vereniging en hebben als doel innovatieve ontwikkelingen in de fietsindustrie over het voetlicht te brengen.
Dat begon ooit, in 1987, in de Amsterdam RAI met de Fiets van het Jaar-verkiezing. 23 jaar lang heeft deze verkiezing als zodanig bestaan en werden de meest uiteenlopende fietsen op hun ware merites beoordeeld, met het oog op het gebruiksdoel waarvoor ze ontwikkeld waren. Zo kon je dus toch uit een mengeling van bijvoorbeeld stadsfietsen, racefietsen, hybrides, vouwfiets en een ligfiets toch een algemene winnaar kiezen. Maar met de opkomst van de elektrische fiets werd 10 jaar geleden toch besloten de verkiezing van de Fiets Awards op te splitsen in verschillende aparte categorieën. Daarom hebben we inmiddels te maken met in totaal 5 verschillende verkiezingen: Fiets van het Jaar, E-bike van het Jaar, Speed E-bike van het Jaar, Racefiets van het Jaar en MTB van het Jaar.
RECHTE EN GEWOGEN TELLINGEN | Bij de Fiets Awards worden fietsfabrikanten en -importeurs uitgenodigd om modellen ter beoordeling in te sturen. Deelname is voor fietsfabrikanten niet gratis. Hoewel het initiatief en de organisatie bij de RAI Vereniging ligt, is de verkiezing nadrukkelijk géén ‘intern feestje’ en kunnen ook niet-leden moeiteloos hun paradepaardjes uit de collecties insturen. En dat gebeurt ook met grote regelmaat.
De ingestuurde fietsen worden door een deskundige jury beoordeeld op tal van punten. Denk daarbij aan ontwerp, afwerking, veiligheid, innovatie en prijs-kwaliteit verhouding. Iedere fiets wordt bereden en beoordeeld door de afzonderlijke juryleden. De punten die zij op onderdelen geven worden bij elkaar opgeteld. Wanneer de juryleden alle fietsen beoordeeld hebben, leveren ze ook hun persoonlijke Top 5 in, waarin de puntentotalen met aflopende factoren vermenigvuldigd worden. Uiteindelijk rollen er twee ranglijsten uit, de rechte tellingen en de tellingen met de meegewogen jury-voorkeuren. Daar komen altijd bepaalde fietsen bovendrijven, die serieus kans maken op een nominatie en de uiteindelijke Fiets Award. Die wordt echter pas toegekend nadat ze door de juryleden uitvoerig bediscussieerd zijn.
EIGENWIJS | Deze aanpak heeft zich in de loop der jaren bewezen als een beproefde selectiemethode. Dat jurybeslissingen altijd voor discussie vatbaar zijn is een bekend gegeven. Ook in de fietsbranche wordt af en toe wel eens opgemerkt dat een fabrikant ‘aan de beurt was’ om nu weer te winnen. Dat is onterecht en tegelijkertijd onmogelijk, want de afzonderlijke en gemêleerde juryleden veel te eigenwijs om zich aan dit soort politieke spelletjes te bezondigen.
Jack Duis, bestuurslid van de RAI Vereniging sectie Fiets, is al 15 jaar jury-voorzitter van de Fiets Awards. Terugkijkend op deze periode kan hij niet om de opmars van elektrische fiets heen. De Sparta ION Comfort was in 2004 de eerste e-bike ooit, die verkozen werd tot Fiets van het Jaar, toen er nog geen aparte categorie voor e-bikes bestond. “In die tijd werden er een paar e-bikes ingestuurd, nu is het helemaal los gegaan en is alles omgedraaid. Nu worden er nog maar een paar gewone fietsen ingestuurd,” stelt Duis. “Het leuke van deze verkiezingen is dat je de actuele ontwikkelingen goed kan volgen. We hebben een periode gehad dat de nadruk meer op de X-factor van de fiets lag, maar die hebben ze tegenwoordig haast allemaal. De tijd van zwarte fietsen is al lang voorbij en het gaat nu meer om elektronica en connectivity.”
INDUSTRIE STIMULEREN | Wat Duis vooral belangrijk vindt aan de fietsverkiezingen en de winnende fietsen, is dat het de mogelijkheid biedt om, bij aanvang van het fietsseizoen, een update te kunnen geven over actuele ontwikkelingen,” zegt Duis. “Elke fabrikant wil deze award graag winnen. Het is lekker om dat erbij te kunnen vertellen. Maar de verkiezing is er niet om één bepaald merk te helpen, maar om de hele industrie te stimuleren meer te ontwikkelen. Terugkijkend op al die jaren kan je vast stellen dat het speelveld heel erg veranderd is en veel diverser geworden is. Er doen tegenwoordig veel meer verschillende merken aan mee dan vroeger. En dat is goed.”
KLEURCODES | De verkiezing van de Fiets Innovatie Awards (FIA) is weliswaar een stuk jonger dan de Fiets van het Jaar verkiezing, maar draait intussen toch alweer 15 jaar mee. Bij deze verkiezing draait het hoofdzakelijk om onderdelen en accessoires, hoewel ook de mogelijkheid bestaat om complete fietsen in te sturen. Ook voor deze verkiezing is een deskundige jury samengesteld, die deels bestaat uit fietsjournalisten, maar aangevuld wordt door een designer en juryvoorzitter Kees Pereboom die, vanuit zijn functie als beleidsmedewerker van de RAI Verenging, veel verstand heeft van technische zaken en voorschriften in de mobiliteitsbranche. Bij de selectie van de ingezonden producten voor de FIA wordt de jury opgedeeld in 2 teams. Die gaan per team alle producten nauwkeurig bestuderen en beoordelen en geven door middel van kleurcodes een eerste beoordeling. Rood valt af, oranje staat ter discussie en groen is een serieuze kanshebber voor een nominatie. Nadat beide teams hun kleurcodes aan de inzendingen gegeven hebben, gaat de aandacht vooral uit naar producten met 2 groene stickers, maar ook naar de met oranje beoordeelde inzendingen. Onderlinge discussie heeft dit jaar uiteindelijk tot de nominatie van 6 producten, waarvan er uiteindelijk een aantal met de FIA 2020 bekroond zullen worden.
UITEENLOPENDE AFWEGINGEN | Het spreekt voor zich dat bij de FIA het innovatieve karakter van het product de hoofdrol speelt. De jury vraagt zich af voor welk probleem dit een oplossing is en kijkt ook naar het vernieuwende karakter. Want dat kan voor een bepaald merk helemaal nieuw zijn, terwijl een ander merk iets dergelijks al veel eerder op de markt gebracht heeft. Zo zijn er allerlei uiteenlopende afwegingen, die leiden tot een zorgvuldige selectie van de genomineerde en uiteindelijk winnende producten.
Kees Pereboom stelt terugblikkend vast dat de FIA-inzendingen over het algemeen vaak een mix zijn van kleding, techniek, gereedschap en verlichting. “De producten bewegen mee op de actualiteit en zeggen vaak iets over design en veiligheid. De inzendingen die we in het verleden verkozen hebben, zijn altijd spullen geweest waarmee iedereen iets kan,” aldus Pereboom. “Er zijn natuurlijk ook wel eens hele aparte producten ingestuurd. Ik kan me bijvoorbeeld nog wel een zeilfiets herinneren. Dat zijn bijzondere dingen waar je met bewondering naar staat te kijken. Wat we altijd heel belangrijk vinden is hoe de innovatie in het gebruik zich versus de toepassing houdt. Maar ook de marketing speelt een rol. Zal deze uitvinding een succes worden? Dat is niet altijd even gemakkelijk te bepalen.”
VOORUITSTREVEND | Over het belang van de FIA-verkiezing zegt Pereboom dat de RAI Vereniging daarmee wil benadrukken dat de fietsindustrie niet achterblijft als het gaat om technologische en innovatieve ontwikkelingen. “De Nederlandse fietsindustrie is kwalitatief en vooruitstrevend. Dat is niet alleen bij de autobranche het geval. Ik geef een voorbeeld. Vroeger had je een dynamo op het wiel, tegenwoordig heb je op een e-bike een bedieningspaneel op het stuur om o.a. de fietsverlichting aan te zetten. En dat vinden we tegenwoordig niet meer dan logisch,” aldus de juryvoorzitter. “Echte innovaties moet je belonen en dat gebeurt in voldoende mate. In de jury zit veel verscheidenheid en dan is het ook veel leuker om te doen. Het is mooi als er innovaties tussen zitten, die zulke hebbedingetjes zijn dat de consument er naar gaat vragen. En daarom is het zo belangrijk om de innovatiekracht van de fietsbranche te blijven onderstrepen en te laten zien met een awards als deze.”
De sectie Fietsen van RAI Vereniging behartigt de belangen voor en achter de schermen van de importeurs en fabrikanten van fietsen, fietsonderdelen en accessoires. Veel werkzaamheden en successen zijn behaald in nauwe samenwerking met de leden. Om deze betrokkenheid en activiteiten van RAI Vereniging breder zichtbaar te maken, publiceert NieuwsFiets.nu een serie interviews waarin de uiteenlopende thema’s nader belicht worden.
KLIK HIER voor Deel 1 – RAI Keurmerk Fietsverlichting
KLIK HIER voor Deel 2 – Vooruitblik op 2020
