DEN HAAG – (+ VIDEO) De capaciteit van het Nederlandse wegennet en openbaar vervoer is onvoldoende om de stijgende vraag naar mobiliteit op te vangen. Om te voorkomen dat Nederland in de komende jaren vastloopt, moet de mobiliteit anders worden ingericht. Daarin speelt ook het fietsgebruik een interessante rol, zo blijkt uit het door de Mobiliteitsalliantie gepresenteerde Deltaplan.
De Mobiliteitsalliantie doet concrete voorstellen, waarbij de reiziger en het vervoer van goederen centraal staan. Dit levert onze maatschappij jaarlijks tot 18 miljard euro per jaar aan maatschappelijke waarde op. Aan het plan is ook een investeringsagenda gekoppeld. Mobiliteit staat voor bewegingsvrijheid en stelt mensen in staat om actief deel te nemen aan de samenleving. Het zorgt voor welzijn, welvaart en economische groei. Tegelijkertijd zorgt economische groei voor een stijging van de mobiliteitsbehoefte. Tot 2030 groeit de vraag naar personenvervoer met zo’n 13-20% en het goederenvervoer met 4-19%. Het gebruik van de fiets in voor- en natransport stijgt met respectievelijk 15% en 30%. De capaciteit van het Nederlandse wegennet en openbaar vervoer is echter onvoldoende om deze groei op te vangen.
BEREIKBAARHEID ONDER DRUK | De bereikbaarheid in Nederland staat daarmee ernstig onder druk. Ook ontstaan er knelpunten op het gebied van leefbaarheid, betaalbaarheid en (verkeers)veiligheid. Daar komt bij dat de afgelopen tien jaar tot 4 miljard euro per jaar minder wordt uitgegeven aan mobiliteit. Als wij het tij niet keren loopt Nederland vast, stijgt het aantal zwaargewonde verkeersslachtoffers tot 2030 met meer dan 45% en worden klimaat- en milieudoelstellingen niet gehaald. Om dit te voorkomen moeten we flexibeler kunnen zijn in ons reis- en vervoersgedrag, waardoor meer ruimte ontstaat en makkelijker kan worden gereisd en vervoerd.
DELTAPLAN | Er is een omslag nodig, die alleen kan worden bereikt met intensieve samenwerking tussen alle vervoerspartijen. Dit gedeelde gevoel van urgentie heeft 25 vervoerspartijen ertoe bewogen om de handen ineen te slaan binnen de Mobiliteitsalliantie. Voor het eerst trekken vertegenwoordigers uit álle hoeken van de mobiliteit (o.a. ANWB, NS, BOVAG, RAI Vereniging, Fietsersbond) samen op: van de trein tot de auto, van de fiets tot de vrachtwagen. Een blauwdruk voor de toekomst van ons mobiliteitssysteem.
De kracht van het Deltaplan is dat het de mobiliteit als één samenhangend geheel benadert. Er wordt niet alleen gekeken naar de behoefte aan bereikbaarheid, maar ook naar de klimaatambities van het kabinet, naar ruimtelijke vraagstukken, verkeersveiligheid en de energietransitie. Omdat mobiliteit in 2030 naar alle waarschijnlijkheid een vraaggestuurde dienst zal zijn, staan de reiziger en goederen in het Deltaplan centraal. Die moeten zich zonder belemmeringen duurzaam, veilig, betaalbaar en comfortabel kunnen verplaatsen zonder vertragingen en er moet keuze zijn uit alle beschikbare vervoersmodaliteiten. Dit vraagt om een integrale koppeling van de verschillende verkeers- en vervoerssystemen.
CONCRETE AANPAK | De mobiliteit wordt hiermee fundamenteel anders ingericht. Zo wordt de aanleg van personen- en goederenhubs aan de randen van steden en het landelijk gebied gestimuleerd. Deze hubs zijn vervoersknooppunten waar diverse vervoermiddelen bij elkaar komen. Ook wordt ingezet op een eerlijk belastingsysteem waarbij de motorijtuigenbelasting (MRB) en aanschafbelasting op personenauto’s (BPM) plaatsmaken voor een vlak tarief per gereden kilometer. Daarnaast is in het Deltaplan veel aandacht voor het concept van Mobility as a Service (MaaS), dat de keuzevrijheid en flexibiliteit voor reizigers en vervoerders verbetert. Hierbij worden alle vormen van mobiliteit voor de reiziger geïntegreerd in een eenvoudig toegankelijk digitaal systeem. Goede afspraken over het ontsluiten van data is daarbij cruciaal.
SCHAALSPRONG FIETS | Op haar website zoomt Fietsberaad.nl in op de rol van de fietssector in het Deltaplan. “De fietsinfrastructuur is op veel plekken onvoldoende toegerust om de groeiende stroom fietsers op te vangen, aldus de nota. Daarom moet worden ingezet op een schaalsprong fiets door te investeren in snelfietsroutes, veilige fietsinfrastructuur en voldoende stallingen,” aldus Fietsberaad.nl. “Dat moet helpen om de stedelijke gebieden bereikbaar te houden, maar de Alliantie denk ook uitdrukkelijk aan de inzet van de elektrische fiets in combinatie met flexibel ov om het platteland bereikbaar te houden. Punt van aandacht daarbij is het aantrekkelijker maken voor bedrijven om te investeren in laadinfra voor de elektrische fiets.
Voor dit alles is tussen 2020 en 2040 bijna 56 miljard euro extra nodig, zo becijferde de Mobiliteitsalliantie, waarvan bijna 43 miljard voor infrastructuur (lightrail, fietsinfra, veilige wegen, etc.), een bedrag dat niet verder is uitgesplitst naar modaliteit.”
EXTRA INVESTERINGEN | Het Deltaplan gaat vergezeld van een investeringsagenda. De extra investeringen die benodigd zijn om Nederland in de toekomst bereikbaar en leefbaar te houden, worden geraamd op 3 miljard euro per jaar tot 2040. Tegenover deze investeringen staan maatschappelijke baten van 18 miljard euro per jaar, waarmee de opbrengsten 6 keer zo hoog uitvallen als de jaarlijks gevraagde extra investeringen.
