JOURE – Eregast tijdens de viering van 100 Jaar Spanninga, was professor Mr. Pieter van Vollenhover, oprichter en tegenwoordig ere-voorzitter van het Fonds Slachtofferhulp. Feike Spanninga draagt dit goede doel met zijn onderneming al jaren een warm hart toe. In zijn speech blikte Van Vollenhoven luchtig terug op de historie van ‘zijn’ fonds.
“Een 100-jarig bestaan is en blijft natuurlijk een grote prestatie. Sommige mensen denken ‘als je rustig blijft zitten wordt iedereen wel 100’ maar zo is het helemaal niet. U heeft zo fantastisch uw leeftijd bereikt, springlevend en u loopt voorop in uw vak. Dat doen heel veel 100-jarige bedrijven u niet na, mijn complimenten.
VERGISSEN | Wat ik eigenlijk ook zo bijzonder vindt is dat u 4 jaar na uw oprichting, in 1922, al hofleverancier werd. Dat was toegekend door koningin Wilhelmina. Een koningin kan zich vergissen natuurlijk, maar het aardige is dat dit is her bestendigd door twee koninginnen daarna en door de koning. Deze Fries beschikt over hele goede contacten, maar is het is natuurlijk ook omdat u uw vak goed doet. Daarom is het her bestendigd en dus hopen we dat u ook de komende 100 jaar hofleverancier blijft, want dat houdt u bij de les.
MAAK EEN VUIST | Ik vind het ook zo bijzonder dat onze paden zich hebben gekruist, zowel op het gebied van fietsveiligheid als op het gebied van slachtofferhulp. In de afgelopen 100 jaar is er op dat gebied veel gebeurd. Prinses Wilhelmina zei de gedenkwaardige woorden in een radiotoespraak in de vijftiger jaren ‘Als zich een ramp voordoet op een ander terrein dan zijn geen offers of moeite te groot om de getroffenen te hulp te snellen, maar hoe anders is de mentaliteit bij ongelukken op straat en wegen. Dat is het alsof een mensenleven daar niet telt.” Vele moties in jaren ingediend door de Tweede Kamer, allemaal met de strekking ‘maak een vuist’ of ‘kom met een plan van aanpak’, maar het duurde tot 1973 tot de motie van oud burgemeester Van Thijn aangenomen werd, die tot strekking had ‘minister, doe er wat aan’. Zorg ervoor dat de verkeersveiligheid hoog op de politieke agenda komt te staan.
WAAKHOND | Toen kwam er de coördinerend minister voor Verkeersveiligheid, minister Westerterp, met een directie Verkeersveiligheid en er kwam een Raad voor de Verkeersveiligheid. Bij de installatie van die raad zei Westerterp ‘Raad, fungeer als waakhond en zorg ervoor dat het onderwerp verkeersonveiligheid hoog op de politieke agenda blijft staan.’ Op zich zijn dat prachtige zinnen, maar op zich merkwaardig omdat je toch ook zou zeggen dat de getallen voor zich spraken. Waarom zou je een adviesraad nodig hebben als je weet dat je op jaarbasis 3.000 doden en 75.000 gewonden hebt in de verwachting dat dit in de tachtiger jaren zal oplopen naar 4.000 doden en 85.000 gewonden?
VRIJHEID INLEVEREN | Ik moet u zeggen, die strijd tegen de verkeersonveiligheid was een uitermate weerbarstige materie. Enerzijds had je te maken met verkeersdeelnemers en die waren in vrijheid opgevoed en hadden een rijbewijs voor het leven. Niemand was bereid om zijn vrijheid in te leveren. Zo werd de invoering van de autogordel en de bromfietshelm gezien als een inbreuk op de mensenrechten. We hebben veel ruzie en discussies gehad over de invoering van snelheidsboetes. Anderzijds kenden wij toen 850 autonome wegbeheerders, 750 gemeenten, 80 waterschappen en 12 provincies. Niemand wilde een aanpassing van zijn autonomie door een coördinerend minister. Geen sprake van. Niemand zat op enige inmenging te wachten.
DRIJFVEER | Het gevolg was dat er altijd sprake van was van eindeloze ruzies en debat over bijna alle verkeersveiligheidsmaatregelen, uitgezonderd de technische maatregelen. Daar werd nooit over gesproken en daar is ontzettend veel gebeurd. Niemand zat te wachten op onze adviezen, noch de minister, noch de verkeersdeelnemers. Dus de raad vroeg zich regelmatig af, moet ik eerlijk toegeven, doen onze adviezen er wel toe? Mijn drijfveer indertijd om door te gaan kwam ook voort uit mijn toevallige contacten met gehandicapte sporters. Daar mocht ik ervaren dat in die jaren 65% van hen gehandicapt geworden was, als gevolg van een verkeersongeval. Niemand dacht of sprak daar over. In wezen werden deze slachtoffers aan hun lot over gelaten. En zo raakte ik indertijd betrokken bij slachtofferhulp, wat toen nog nauwelijks bestond.
GEVLEUGELDE VRIENDEN | Met de ANWB en het Bureau Slachtofferhulp heb ik het Fonds Slachtofferhulp opgericht. Maar slachtofferhulp werd toen, ook door de minister, gezien als een politiek geheel, daar waaide wel weer om. Als je hulp nodig had dan ging je maar naar je familie, dominee, pastoor of huisarts, maar niet naar de overheid. Kortom, ik had een prachtig fonds, maar absoluut geen geld. En toen heb ik een beroep gedaan op de Gevleugelde Vrienden. Zo waren de pianoconcerten van die Gevleugelde Vrienden tien jaar lang de enige bron van inkomsten.
Zo ontmoette ik in 1990 de heer Spanninga in het Poptaslot in Marssum tijdens een typisch ‘friends raising event’. Het was een bomvol kerkje, er zat geen verwarming in, er was weinig licht – ook geen extra fietsverlichting – maar het resultaat was uitstekend. Sindsdien heeft meneer Spanninga ons 20 jaar lang zonder enige aarzeling gesteund. Dat vind ik bijzonder.
DALING | Met verkeersonveiligheid is heel veel gebeurd. Er zijn nog wel problemen, maar die getallen dat het aantal zal oplopen naar 4.000 doden en 85.000 gewonden is terug gaan lopen. Nu praat je, in 2017, over 612 verkeersdoden en 21.000 gewonden. Dat is jammer want in het jaar 2015 was dat 15.000 gewonden, dus het loopt helaas toch weer fors op. De forse daling, dat moet ik eerlijk toegeven, moeten we niet zoeken in het gedrag van de mensen maar allemaal in de techniek: kreukelzones, remmen, nieuw asfalt. De mens is altijd de zwakke schakel.
MOOISTE MUZIEK | Meneer Spanninga, ik rond af, wat jammer is want voor een amateurmusicus blijft toch de mooiste muziek het geluid van de eigen stem, hè? Onze gelukwensen! Uw bedrijf doet het fantastisch en loopt in ontwikkeling helemaal vooraan. Dat is een compliment. Ik vind het ook ontzettend trouw dat u in 20 jaar altijd zonder enige aarzeling ons heeft gesteund, terwijl u in dat Poptaslot ook gillend had weg kunnen rennen omdat u dacht dat pianospel van die professor lijkt me helemaal niks. Dat heeft u niet gedaan, u heeft ons gesteund met een enorm bedrag. Het is een feest om hier te zijn.”
LEES OOK: Spanninga schenkt Fonds Slachtofferhulp € 100.000
