BRUSSEL (B) – “De uitbraak van COVID-19 over de hele wereld was ongetwijfeld de meest onverwachte verstoring van het jaar. Als we rekening houden met het groeiende sentiment en de verwarring met betrekking tot het ecosysteem van stedelijke mobiliteit in Europa, is het niet verwonderlijk om te zien dat COVID-19 fietsen een boost heeft gegeven. Wat wel verbazingwekkend is, is de omvang van zo’n boost.
Sinds het begin van de pandemie is in Europa meer dan 2.300 km fietsinfrastructuur aangekondigd en er is al meer dan € 1 miljard uitgegeven aan fietsen door lokale autoriteiten op nationaal niveau. Nieuwe fietspaden, maar ook stimuleringsregelingen om fietsen en e-bikes aan te schaffen, evenals lagere snelheidslimieten in binnensteden zijn een consistente mix van prikkelende factoren gebleken, die de politiek heeft gebruikt om stedelingen een alternatieve haalbare oplossing voor het openbaar vervoer te bieden. Aan de andere kant hebben beleidsmakers te maken met de zorgwekkende luchtvervuiling. Op Europees niveau is het wegvervoer verantwoordelijk voor 70% van alle transportemissies en de transitie naar meer duurzaamheid betekent echte steun voor betaalbare, toegankelijke, gezondere en schonere alternatieven voor de huidige algemene mobiliteitsgewoonten. Daarom heeft de Europese Commissie in haar voorstel voor een EU Green Deal een strategie aangenomen voor duurzame en slimme mobiliteit. Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, noemde tijdens zijn persconferentie in mei 2020 – over een fonds van € 20 miljard voor stedelijke mobiliteit in Europa – fietsen één van de mobiliteitssegmenten om te financieren.
‘Fietstoerisme is een groene industrie van € 44 miljard euro’
Naast het toenemend aantal initiatieven in Europa om fietsen te ondersteunen en de kansen die zullen voortvloeien uit de implementatie van de EU Green Deal, lijkt ook consumentengedrag deel uit te maken van de voortdurende ‘revolutie’. De aandacht voor gezondheid betekent absoluut afstand nemen en druk vervoer vermijden, maar ook een sterkere focus op actieve mobiliteit, met een hogere convergentie tussen fysieke activiteit en woon-werkverkeer in vergelijking met het verleden. Bovendien maken internationale reisbeperkingen – samen met de economische impact van COVID-19 op banen en groei – verre reizen erg moeilijk of minder aantrekkelijk, met positieve gevolgen voor het lokale fietstoerisme, een groene industrie met een waarde van € 44 miljard euro per jaar.
De verkoop in Europa neemt een hoge vlucht: de verkoop van fietsen, die voor de uitbraak van COVID-19 licht daalde, is nu weer in opkomst en het fenomeen e-bike kent een groei met dubbele cijfers op jaarbasis die zich naar alle waarschijnlijkheid zal voortzetten in de komende jaren. In 2019 bleef de totale gezamenlijke verkoop van fietsen en e-bikes vergelijkbaar met het voorgaande jaar en bedroeg ongeveer 20 miljoen verkochte eenheden, terwijl de totale verkoopwaarde bleef stijgen: dat was te danken aan de verkochte e-bikes met trapondersteuning, die van 2018 tot 2019 met 23% groeide en overschreed voor het eerst de kaap van 3 miljoen verkochte exemplaren per jaar, wat neerkomt op 17% van de totale fietsverkoop. Uit schattingen blijkt dat e-city- en e-mountainbikes goed waren voor ongeveer 70% van de e-bikemarkt, met een aandeel van 30% voor de laatste.
‘EU-fabrieken reageren op de ongekend toegenomen vraag’
Met betrekking tot de eerste helft van 2020 is de vraag in Europa met meer dan 50% gestegen in vergelijking met de eerste helft van 2019. Vanuit het oogpunt van de industrie werken EU-fabrieken er hard aan om te reageren op de ongekend toegenomen vraag. Wat de verstoringen, veroorzaakt door zo’n plotselinge en sterke groei, heeft verzacht is het feit dat de verdeling van de industrie in Europa zorgde voor een snelle en flexibele reactie.
Bij het nadenken over de toekomst van stedelijke mobiliteit stelt The International Energy Agency dat een belangrijke vraag is of veranderingen in vervoersgedrag tijdens de crisis kunnen leiden tot een permanente gedragsverandering of dat vervoerspatronen zullen terugkeren naar ‘business as usual’ wanneer de crisis afloopt. Onderzoek heeft aangetoond dat verstoringen een katalysator kunnen zijn voor verschuivingen naar duurzamer vervoer en een recent onderzoek, onder meer ondersteund door het World Economic Forum, wijst op een opmerkelijk groeiend gebruik van fietsen en e-bikes tegen het midden van de eeuw.
Een analyse van Deloitte uit 2019 voorspelt dat er in 2022 tientallen miljarden extra fietstochten per jaar zullen plaatsvinden ten opzichte van 2019. Deze toename van fietsen zal over de hele wereld het aantal fietsgebruikers verdubbelen in veel grote steden waar fietsen naar het werk nog ongebruikelijk is. Daarnaast voorziet Deloitte ook een sterke stijging van het gebruik als gevolg van de prominente rol die digitalisering gaat spelen bij het veiliger en slimmer maken van fietsen.
‘Een spectrum van nieuwe potentiële gebruikers gaat het fietsen omarmen’
Wat het voorgaande, een van de belangrijkste redenen waarom mensen niet fietsen zijn de verkeersveiligheidsproblemen in verband met het ontbreken van geschikte fietsinfrastructuur en de aanwezigheid van gemotoriseerde voertuigen in gemengd verkeer. De voortdurende ontwikkelingen van wereldwijde regelgeving, door de United Nations, voor Dode Hoek Informatiesystemen voor vrachtwagens en bussen, het voorkomen van autodeur ongevallen met fietsers en over detectie van kwetsbare weggebruikers via voertuigcommunicatie (B2V) zal in de toekomst levens redden en zal een veel breder spectrum van nieuwe potentiële gebruikers die het fietsen gaan omarmen.
Met betrekking tot Smarter Mobility brengt de digitale wereld mobiliteit nu al naar een nieuwe dimensie, ook door eenvoudige en onmiddellijke informatie te verstrekken met betrekking tot lokalisatie en routes. Oplossingen via Big Data-analyse stellen stadsmobiliteitsmanagers in staat om het multimodale aanbod aan de gemeenschap te verbeteren en zo de grondgedachte achter digitale platforms voor multimodaal vervoer te versterken, Mobility as a Service (MaaS) genaamd. Met andere woorden: de combinatie van fietsen en e-bikes met andere vervoermiddelen wordt een algemeen aanvaarde praktijk in heel Europa, ondanks verschillen in de mate van acceptatie en implementatie van MaaS tussen EU-landen.
Concluderend, COVID-19 markeert ongetwijfeld een splitsing tussen ‘voor’ en ‘na’, maar de trend in termen van fietsgraad en verkoop is het resultaat van een complexe verandering in politieke beslissingen, milieu-uitdagingen, consumentenbewustzijn en technologische innovatie die ver voor de pandemie begon. De toekomst ziet er rooskleurig uit, maar het is aan ons om dat zo te houden.”
Manuel Marsilio is General Manager van CONEBI (Confederation of the European Bicycle Industry), die de belangen behartigt van de complete Eurpose fietsindustrie. Vanuit Nederland is de RAI Vereniging aangesloten, vanuit België Agoria.
