EEFDE – De elektrische fiets lijkt steeds meer een statussymbool voor de jeugd te worden. Op zich een mooie ontwikkeling, maar helaas wel met de bijwerking dat de e-bike daardoor diefstalgevoeliger wordt en geweld bij diefstal minder geschuwd wordt. De Stichting Aanpak Fietsdiefstal E-bikes (S.A.F.E.) waarschuwt voor deze en andere ontwikkelingen.
Het bericht in de Telegraaf van begin november over toename van diefstallen uit slecht afgesloten schuurtjes, waaruit ook e-bikes (en fietsen) worden gestolen, triggerde S.A.F.E. om de aangiftecijfers van de diefstallen van die voertuigen na te kijken. Een andere trigger zijn geluiden in het veld, dat de e-bike toegroeit naar een soort statussymbool voor de jeugd. Bureau Beke gaf, eerder dit jaar, in het fenomeenonderzoek Fietsdiefstal in Nederland (2020) aan, dat gezien de resultaten van de gesprekken met experts, toepassing van geweld bij e-bikediefstal wellicht zal gaan toenemen. Als de e-bike tot statussymbool wordt, dan is vrees voor zo’n ontwikkeling wellicht realiteit aan het worden.
De derde ontwikkeling om rekening mee te houden is volgens S.A.F.E. een uitzending van WNL Op Zondag, waarin de minister van Justitie en de politiechef van Utrecht een boekje opendeden van de dagelijkse praktijk van jeugd rond de 15 jaar die in toenemende mate handlanger wordt van de professionele drugsproducenten en –handelaren, en daardoor in het gewelddadige professionele criminele milieu gezogen worden. “Justitie en politie hebben de handen vol om te vechten tegen de oprukkende gewelddadige ontwikkeling van de professionele drugswereld in dit land. Omkoping, ondermijning en moorden in het milieu tegen onschuldige burgers en advocaten rukken op. De strijd is hevig om Nederland veilig te houden,” aldus Guus Wesselink van S.A.F.E.
CRIMINALITEIT NEEMT TOE|Sinds 2018 loopt een omvangrijk samenwerkingsverband in S.A.F.E. zich warm voor e-bikediefstal en fiets, dat Justitie en politie werk uit handen neemt door met preventie en private revindicatie van connected e-bikes dat misdrijf te lijf te gaan. Ook voor de inzet van lokfietsen worden de middelen door S.A.F.E. aangedragen, waarmee de professionele bike-dieven zichtbaar gemaakt worden. Samenwerking is het toverwoord en binnen S.A.F.E. lukt dat wonderwel, waarover verderop meer.
De vraag of de e-bike met een spurt in de diefstalcijfers bezig is, bracht Wesseling ertoe om de e-bike voor het eerst centraal te stellen en niet de gewone fiets. “Mijn laatste informatie uit de coronatijd was, dat direct na de uitbraak in maart van dit jaar, de diefstallen sterk terugliepen. De laatste tijd hoorden we andere berichten: mét de toenemende vrijheden van de bevolking neemt de criminaliteit weer toe. Het is drukker op de weg, je valt met gestolen fietsen niet erg meer op en de afzetmarkt voor gestolen fietsen en e-bikes zal groot zijn,” aldus Wesselink. “De mensen fietsen dat het een lieve lust is. Veilig in verband met corona en bovendien gezond, en schaffen tegen de klippen op fietsen aan. De branche kan het nauwelijks tot niet bijbenen. Vaak moeten de fietshandelaren ‘nee’ verkopen. Dat geldt zowel in Nederland als in veel andere landen.”
OPMARS TRACK & TRACE | Volgens Wesselink zijn busjes met gestolen fietsen, die de grens over gaan, alweer gesignaleerd doordat sommige e-bikes track&trace hebben en zodoende getraceerd worden na diefstal. “Zitten ze in een lading gestolen fietsen in een busje, dan blijkt vaak dat de hele lading gestolen is. De opmars van track&trace bij e-bikes zet enorm door. Zowel de fietsbranche als de individuele eigenaar willen graag T&T om de e-bike ‘connected’ te maken.”
Voordeel van track & trace is niet alleen dat de fiets na diefstal traceerbaar is maar ook zeer effectief. Meer dan 80% wordt, vaak door particuliere firma’s, getraceerd en teruggehaald, al dan niet met inschakeling van de sterke arm. Staat de fiets niet op slot of vast aan bijvoorbeeld een hek, dan mag de bestolen eigenaar de fiets meenemen of doen meenemen namens de eigenaar. Staat de fiets vast en/of op slot, dan moet de politie worden ingeschakeld. In de meeste gevallen is de politie nog in staat om daar tijd voor in te ruimen.
DIEFSTAL MET GEWELD | Uit cijfers van e-bike diefstallen op basis van politieaangiften 2020 blijkt dat de verhouding gestolen e-bikes/gewone fietsen is in januari 2020 nog 27%, in september is dat percentage van e-bikes/gewone fietsen opgelopen tot ruim 41%. In 9 maanden tijd zijn de diefstallen van e-bikes gestegen van bijna 1100 in januari naar 1915 in september, een stevige stijging van 75%.
Kijkend naar de aantallen aangiften ‘diefstal met geweld’ laat 2020 een gelijkmatig beeld zien van 5 gevallen per maand, maar in de laatste twee maanden augustus en september zijn de aantallen ineens 12 respectievelijk 11 De definitie ‘met geweld’ betreft in de meeste gevallen niet dat iemand van de 3 fiets geslagen wordt, of dat die met geweld afhandig wordt gemaakt, maar dat er op de een of andere manier voor of na de diefstal geweld is gebruikt. Nader onderzoek is volgens Wesselink belangrijk.
STEUN IN DE RUG | S.A.F.E. denkt dat in 2025 alle e-bikes zullen zijn uitgerust met track&trace. Zowel de fietsindustrie, de fabrikanten van ART-gecertificeerde sloten als de fietsverzekeraars, de fietshandel en de eigenaren van de e-bikes zijn druk bezig in deze ontwikkeling, zowel nationaal als internationaal.
Ook beveiligings-, onderzoeks- en revindicatiebureau’s houden zich steeds vaker met het traceren en terugbrengen van gestolen fiets- en e-bikes bezig. Dat is een enorme steun in de rug voor de politie, die dat niet zelf hoeft te doen nadat er een aangifte van diefstal in binnengekomen. Zij hoeven slechts assistentie te verlenen als er sprake is van het betreden van bedrijfspanden en woningen en bij het aanhouden van verdachten.
S.A.F.E MIST POLITIE | In november zijn alle deelnemende organisaties in S.A.F.E. in de tweede bijeenkomst dit jaar bij elkaar geweest om de voortgang van de aanpak van de diefstallen te bespreken. Meer dan twintig organisaties namen deel aan de Zoom-bijeenkomst. De meeste fietsverzekeraars, consumentenorganisaties, de fietsindustrie, grote e-bike aanbieders, deelfietsaanbieders en stallingenbeheerders, fietsslot producenten, gemeenten, de politiedienst die zich bezighoudt met de inzet van lokfietsen, het Centrum voor Criminaliteitsbeheersing en Veiligheid (CCV), de ministeries van Justitie &Veiligheid en I&W, CROWFietsberaad, een particuliere beveiligings- en revindicatiefirma en beheerders van registraties van gestolen fietsen zoals RDW. Ook het Openbaar Ministerie is aangesloten op het thema en enkele uitvoerende diensten van de politie. “Wat nog gemist wordt is de deelname van de nationale politie voor strategische onderwerpen en ontwikkelingen voor de toekomst,” vervolgt Wesselink. “S.A.F.E. heeft hen onlangs opnieuw gevraagd in dit geweldige netwerk deel te nemen. Zeker nu de politie op de drempel staat van omvangrijke keuzes en vernieuwingen in hun functioneren, is het van belang dat te delen met de andere partners in S.A.F.E.”
VERANTWOORDELIJKHEID E-BIKE EIGENAAR | Wesseling stelt dat door de enthousiaste deelname van alle genoemde organisaties de preventie van diefstal goed vorm kan worden gegeven. “Ook door ‘secured by design’, het moeilijk steelbaar maken van de bike door uitgekiende sloten, frames en elektronica in e-bikes. Betere beveiliging van fietsstallingen ligt ook op tafel. NS, samen met ProRail en andere aanbieders buigen zich daar momenteel het hoofd over, evenals gemeenten,” aldus Wesselink. “Maar erg belangrijk in deze samenwerking is vooral ook de fietser zélf, de e-bike eigenaar. Het goed en altijd op slot zetten met 2 sloten is van groot belang. En heeft men een dure e-bike of speed-pedelec, dan is het verstandig om die bike ook stevig vast te maken aan een ring in de muur of in de grond. Ook in de schuur en in de voortuin of achtertuin. Dieven lopen met slijptolletjes rond en je dure mooie fiets is in een paar seconden verdwenen.”
